1. Prace badawcze polonistyki siedleckiej
Instytut polonistyki siedleckiej zatrudnia 7 profesorów (w tym jednego zwyczajnego), 16 doktorów, 2 magistrów, razem 25 pracowników nauki. W roku akademickim 2012/2013 w Instytucie stopień doktora nauk humanistycznych uzyskali Marcin Pliszka (grudzień 2012) i Barbara Stelingowska (maj 2013), przewody habilitacyjne otworzyły dr Joanna Kuć i dr Elżbieta M. Kur. Książkę habilitacyjną ukończyła dr Beata Walęciuk-Dejneka (tom w druku), a dokumenty przewodu na tytuł profesora przesłał Antoni Czyż.
Pracownicy IFPiLS realizują 24 tematy badań statutowych., w latach 2009-2012 badacze zatrudnieni w Instytucie opublikowali ponad 300 prac naukowych, w tym książki autorskie i, redagowane przez nich, monograficzne tomy zbiorowe.
Kierunki pracy naukowej badaczy z Instytutu są rozległe. W obrębie historii literatury polskiej przedmiotem uwagi są wszystkie epoki od średniowiecza (tu pieśń Bogurodzica), przez poezję i prozę barokową, poezję oświecenia, romantyzmu i Młodej Polski, po XX-wieczną i najnowszą awangardę. Prowadzone są też badania komparatystyczne o charakterze interdyscyplinarnym, na pograniczu historii idei oraz na styku literatury polskiej i światowej (Weltliteratur, jak to określał Goethe).
Z zakresu teorii literatury prowadzone są badania nad antropologią dzieła literackiego, literaturą stosowaną (w rozumieniu Stefanii Skwarczyńskiej), w tym literaturą mistyczną, genologią historyczną i topiką literacką, metodologią interpretacji literaturoznawczej. Także w tym zakresie podejmowane są dociekania komparatystyczne, otwarte na etnologię, antropologię kultury i muzykologię, również na związki literatury i kultury wysokiej i regionalnej (folkloru).
Prowadzone są prace z zakresu edytorstwa naukowego. Osobny charakter mają prace edytorskie oraz interpretacyjne nad twórczością Bohdana Arcta (pisarza, rysownika oraz lotnika czasu II wojny światowej, potem osiadłego w Siedlcach), którego spuściznę Instytut pozyskał od rodziny artysty jako depozyt.
Badania lingwistyczne ogarniają językoznawstwo polskie i słowiańskie diachroniczne i synchroniczne. Prowadzone są badania z onomastyki historycznej i literackiej, słowotwórstwa, współczesnej i dawnej leksyki, semantyki, stylistyki tekstów artystycznych i użytkowych, także dotyczące poprawności językowej. Badania te mają także charakter komparatystyczny, ukazują polszczyznę na tle innych języków słowiańskich. Osobną dziedziną prac jest logopedia.
Badania kulturoznawcze Instytutu dotyczą wzorów kultury (w tym kategorii Gender), tradycji i współczesności kultury tradycyjnej folkloru, kierują się też w stronę filmoznawstwa, historii europejskiego kina autorskiego oraz interpretacji dzieła filmowego.
Badania te prowadzone są w ścisłej więzi z ogólnopolskim środowiskiem naukowym, skupionym na Uniwersytetach i w Polskiej Akademii Nauk. Wielu badaczy z polonistyki siedleckiej utrzymuje też ożywione kontakty międzynarodowe.
Prof. Elena Koriakowcewa, od lat sekretarz naukowy Komisji Słowotwórstwa przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów (w obrębie UNESCO), bierze udział w grancie wydawniczym Handbooks of Linguistics and Communication Science: Word-Formation/ An International Handbook of Languages of Europe (Ed. Peter O. Műller, Ingeborg Ohnheiser, Susan Olsen, Franz Rainer), Wydawnictwo DE GRUYTER MOUTON (Berlin-New York), także w projekcie Słowotwórstwo słowiańskie, realizowanych przez tę Komisję.
Pracownicy naukowi Instytutu prowadzą również indywidualną współpracę badawczą z uczonymi takimi jak prof. Jerzy Faryno (prof. Sławomir Sobieraj i sympozjum o awangardzie), prof. Maria Janion (dr Beata Walęciuk-Dejneka i grant z zakresu badań nad rolą kobiet w kulturze europejskiej), także skupionymi w określonych ośrodkach badań, jak Instytut Badań Literackich PAN, Uniwersytet Łódzki i Uniwersytet Śląski w Katowicach (prof. Antoni Czyż i udział we wspólnym projekcie interpretacji poezji oświecenia, w tym Adama Naruszewicza), Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego (prof. Antoni Czyż, dr Beata Walęciuk-Dejneka i dr Barbara Stelingowska – udział w cyklicznych konferencjach interdyscyplinarnych z pogranicza teorii literatury, historii idei i historii kultury).
Polonistyka siedlecka była obecna, z referatem, na Zjeździe Polonistów (prof. Antoni Czyż), Kongresie Mediewistycznym (tenże) i Kongresie Oświecenia (tenże), a będzie jesienią 2013 na Kongresie Dydaktyki Polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim (prof. Antoni Czyż). Na XV Międzynarodowym Kongresie Slawistów w Mińsku na Białorusi w sierpniu 2013 reprezentowała Instytut prof. Elena Koriakowcewa.
Tylko w roku akademickim 2012/2013 pracownicy naukowi IFPiLS zorganizowali 2 ogólnopolskie konferencji naukowe i 3 seminaria naukowe, dwa – ogólnopolskie, jedno – międzynarodowe seminarium interdyscyplinarne. Projektowane są dalsze sympozja, w tym o powstaniu styczniowym, wizji kobiety w literaturze i kulturze, także o awangardzie literackiej.
Ukazują się 3 periodyki naukowe afiliowane przy Instytucie, są to: „Colloquia Linguistica” (Redaktor Naczelny: prof. Krystyna Wojtczuk) „Ogród” (Red.: prof. Antoni Czyż) i „Spotkania Humanistyczne” (Red.: dr Elżbieta M. Kur). Wydawane jest studen- ckie czasopismo naukowe i literackie „Do źródeł” (Red.: dr Marcin Pliszka).
Pracownicy Instytutu należą do wielu międzynarodowyh i krajowych organizacji naukowych, są tu: International Slavistic Committee (Międzynarodowy Komitet Slawistów), International Organization of Folk Art, Glasgow Emblem Group, Międzynarodowa Organizacja Sztuki Ludowej, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem XVIII, Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Polskie Towarzystwo Językoznawcze , Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Siedleckie Towarzystwo Naukowe, Towarzystwo Kultury Języka, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych (ZAPA) w Warszawie.
Nazwiska pracowników IFPiLS spotykamy także w komitetach redakcyjnych krajowych i zagranicznych czasopism naukowych i serii wydawniczych, np. „Usta ad Albim BOHEMICA” (Czechy), „Вестник Воронежского Государственного Университета. Серия: Линвистика и межкультурная коммуникация” (Rosja), „Творба Речи и Њени Ресурси у Словенским Језицима” (Филолошки факултет, Универзитет у Београду, Belgrad, Serbia) (prof. Elena Koriakowcewa).
Profesorowie Instytutu biorą udział w kształceniu kadr nauki, uczestnicząc w przewodach doktorskich i habilitacyjnych. Promotorami doktoratów byli prof. Antoni Czyż (8 doktorów wypromowanych) i prof. Krystyna Wojtczuk, także emerytowany profesor zwyczajny Instytutu, Aniela Książek-Szczepanikowa (5 doktorów).
Przy Instytucie działa od lat Letnia Szkoła Języka i Kultury Polskiej Polonicum (Kierownik: dr Beata Walęciuk-Dejneka), kształcąca, przy współpracy z Ministerstwem Nauki, słuchaczy spoza Polski.
2. Na ścieżkach międzynarodowej współpracy
We współpracy z Komisją Słowotwórczą przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów były zorganizowane 3 międzynarodowe seminaria naukowe, w tym – internetowe (Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich), z udziałem uczonych z Polski i 9 innych krajów europejskich (Austria, Białoruś, Bułgarii, Czechy, Litwa, Rosja, Serbia, Słowenia, Ukraina). Wśród nich – członkowie Komisji Słowotwórstwa przy MKS z Rosji, Serbii i Słowenii, a także lingwiści z Instytutu Językoznawstwa i Instytutu Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk, Instytutu Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy oraz językoznawcy z Uniwersytetów: Iwano-Frankowskiego, Kijowskiego, Moskiewskiego, Niżegorodskiego, Śląskiego, Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uralskiego, Woroneżskiego, Wileńskiego, z Uniwersytetu w Mariborze, a także z Uniwersytetu Jana Evangelisty Purkyně w Usti nad Łabą.
W dniach 20-27 sierpnia 2013 na XV Międzynarodowym Kongresie Slawistów, w którym brało udział ponad 600 uczonych z 35 krajów świata, IFPiLS UPH w Siedlcach reprezentowała prof. Elena Koriakowcewa – jako moderator bloku tematycznego Słowotwórstwo a nowe funkcjonalne style języków słowiańskich, w którym z referatami wystąpili znani lingwiści z Austrii, Białorusi, Macedonii, Rosji, Słowenii. Na wystawie europejskich publikacji slawistycznych, zorganizowanej w ramach Kongresu, prof. Koriakowcewa ukazała najnowsze publikacje pracowników Instytutu Filologii Polskiej i Lingwistyki Stosowanej UPH w Siedlcach.
Od 2010 roku Instytut współpracuje z Taurydzkim Uniwersytetem Narodowym im. Włodzimierza Wernadzkiego w Symferopolu (Ukraina), także z Tulskim Państwowym Uniwersytetem Pedagogicznym im. Lwa Tołstoja W Tule (Rosja). W ramach umowy między uczelniami naukowi pracownicy Instytutu prowadzili w Siedlcach zajęcia ze studentami polonistyki i slawistyki spoza Polski w Letniej Szkole Języka Polskiego i Kultury Polskiej Polonicum, a studenci IFPiLS (specjalność Filologia dla mediówi biznesu z językiem rosyjskim) dwukrotnie brali udział w międzynarodowym seminarium naukowo-praktycznym Tendencje rozwoju języka rosyjskiego biznesu, zorganizowanym na Uniwersytecie Pedagogicznym im. Lwa Tołstoja w Tule. Na kilkutygodniowe pobyty, w których programach mieści się nauka języka, zajęcia z kultury i literatury, przyjmowani byli wykładowcy z Taurydzkiego Uniwersytetu Narodowego im. Włodzimierza Wernadzkiego.
Instytut utrzymuje stały kontakt z Państwowym Uniwersytetem Grodzieńskim im. Janki Kupały (Białoruś). Porozumienie o współpracy jest realizowane poprzez wymianę grup studenckich i towarzyszących im opiekunów naukowych, wyjazdy pracowników IFPiLS do Grodna z wykładami monograficznymi, uczestnictwo w corocznych, organizowanych przez grodzieńską uczelnię, międzynarodowych konferencjach naukowych. Współpraca utrzymywana jest też ze slawistyką (o specjalności polonistycznej) na Uniwersytecie im. Aleksandra Puszkina w Brześciu (Białoruś).
Od roku akademickiego 2008/2009 ówczesny Instytut Filologii Polskiej AP (dziś Instytut Filologii Polskiej i Lingwistyki Stosowanej na Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach) jest objęty programem Uczenie się przez całe życie (LLP – the Lifelong Learning Programme), którego celem jest podnoszenie jakości i atrakcyjności kształcenia oraz ułatwianie międzynarodowej współpracy i wymiany w dziedzinie edukacji. Instytut aktywnie uczestniczy w programie Erasmus, prowadząc semestralną wymianę studentów oraz wymianę pracowników naukowych w ramach wyjazdów Teaching Staff Mobility z uczelniami partnerskimi:
- Università degli Studi della Tuscia w Viterbo (Włochy)
- Uniwersytetu Jana Ewangelisty Purkyně (Czechy)
- Ostravská Univerzita v Ostravĕ (Czechy).
W latach 2009, 2010 i 2011 wykłady gościnne tzw. co-teaching w ramach LLP/Erasmus) dla studentów polonistyki siedleckiej na specjalności Filologia dla mediów i biznesu z językiem rosyjskim wygłosiły przybyłe z Czech pani profesor Ljuba Mrověcová z Katedry Slawistyki Uniwersytetu w Ostrawie oraz pani docent dr Jaroslava Celerová z Katedry Bohemistyki (Sekcja Slawistyki) Uniwersytetu Jana Ewangelisty w Usti nad Łabą.
W ramach tzw. co-teaching zajęcia w języku angielskim dla studentów I roku studiów II stopnia (specjalność Filologia dla mediów i biznesu z językiem angielskim) prowadził profesor wizytujący dr John Bates ze slawistyki na Uniwersytecie w Glasgow.
Dzięki poszerzaniu współpracy w ramach programu Erasmus pracownicy naukowi Instytutu mają szerokie możliwości uczestnictwa w programie zarówno jako wykładowcy, jak i osoby rozpoczynające współpracę naukową z uczelniami zagranicznymi.
Opracowali: prof. UPH dr hab. Elena Koriakowcewa i prof. UPH dr hab. Antoni Czyż